leren ontsnappen uit een hokje (part III)

(vervolg van : ‘toch enkele etiketjes’)

Nu haar dochter toch in een hokje is ondergebracht, wil haar moeder weten wat deze labeling inhoudt. Hopelijk stuit ze op een uitgebreidere handleiding dan de beknopte wasvoorschriften op het etiket van een kledingstuk. Ze leest een boek over autisme en zucht opgelucht.  Ze herkent haar dochter er slechts ten dele in.  Bovendien blijkt het uitermate moeilijk om een correcte diagnose te stellen.  Misschien heeft de kinderpsychiater zich schromelijk vergist.

Haar moeder verneemt  ook dat er een grote erfelijke factor meespeelt.  Dat stemt haar tot nadenken.  Met bepaalde passages uit het boek kan zij zichzelf identificeren en dat brengt haar behoorlijk van haar stuk.  Zo is zij bijvoorbeeld absoluut geen groepsmens. Dankzij haar verbale vaardigheden kan zij zich ogenschijnlijk uitstekend handhaven in een groep, maar uiteindelijk blijkt ze telkens weer uit de boot te vallen.  Ze slaagt er  niet in te achterhalen waarom het steeds misloopt.  Zou autisme een verklaring kunnen bieden?  Verder bewaart zij constant een zekere lichamelijke afstandelijkheid. Zelden zal ze iemand van buiten haar gezin vriendschappelijk zoenen of eens troostend vastpakken. Als ze het toch doet, doet ze het beredeneerd en niet spontaan. Als het haar overkomt, voelt ze zich ongemakkelijk, doch terzelfdertijd niet onprettig.  Dit  gebeurt echter sporadisch, ze heeft als het ware een onzichtbare muur rond zich opgetrokken, die enkel voor haar partner en kinderen onbestaande is. Ze huivert als ze op TV ziet hoe onbekenden in een afvalwedstrijd elkaar knuffelen of zoenen op de cruciale momenten. Neen,  dat is absoluut niets voor haar.  Heeft het met opvoeding te maken of is ze gewoon erfelijk belast?

Ze is maatschappelijk assistente van opleiding en ook in functie.  Automatisch stelt zij dus ook haar hulpverleningscapaciteiten in vraag. Slechts even.  Dan komt ze tot de conclusie dat ze haar werk goed doet, dat ze voldoende empathisch vermogen heeft, meer dan dat je van een echte autist mag verwachten. Iedere mens zal er wel trekjes van hebben, zeker?  Wie draagt een etiket met de melding ‘100% normaal’.  Wat is normaal eigenlijk?  En is normaal wel wenselijk?

Haar ouders lichten het meisje bewust niet in.  Waarom een kind opzadelen met een label dat mogelijks verkeerd gedrukt is?  Wel leggen zij haar uit dat zij bepaalde problemen heeft in de klas en in haar omgang met anderen en dat een lieve (Gon)juf haar hiermee komt helpen.  Het meisje stelt zichzelf geen vragen hierover. 

Ook niet als er in de klas een kinderboekje over autisme  ‘Jikke Pikke komt er wel’ wordt voorgelezen.
Haar moeder die het boekje eveneens doorbladert, herkent deze keer wel veel van het gedrag van haar dochter. Haar extreme interesse in de natuur, haar opeenvolgende obsessies voor vleermuizen, vlinders en katachtigen en haar opvallende wetenschappelijke kennis hierover, het fladdergedrag waarmee zij zowel verdriet als blijdschap uit, haar voorliefde voor moeilijke of lange, liefst zelfverzonnen woorden (toen ze zeven was noemde ze haar zelfgeknutselde spin ‘Hieronymus’, het gehuchtje waar ze tot haar zes gewoond heeft, herdoopte ze tot ‘mijn opvoedingsplaats’), haar hardnekkige weerstand tegen nieuwe kleren en schoenen, een wakkere nachtmerrie als je met haar gaat shoppen…
Haar moeder schrikt zich een hoedje als Tessa midden in het schooljaar onverwachts van school moet veranderen.  Hoe zal haar dochter reageren?  Wellicht zal zij verdrietig zijn als zij haar hartsvriendin moet missen.  Ze schrikt zich echter een bult als blijkt dat haar dochter er helemaal niet om maalt.  Volgens de gonbegeleidster is dit een typisch reactie voor iemand met ASS.
Nieuwe vriendschappen sluit het meisje niet.  Toch is zij niet onpopulair.  Zij wordt aanvaard zoals ze is en zelfs bewonderd om haar opvallend tekentalent. Ze blijft neutraal als andere kinderen ruziën. Ze kiest geen partij en is daarom bij beiden kampen geliefd. Tot ongeveer het zesde studiejaar.  Dan is er een grote ommekeer.  Niet bij haar, maar bij de anderen.  Vooral bij de meisjes. Die beginnen geniepig te roddelen, het liefst over haar. Ze delen haar interesses niet en fezelen over haar rare gedrag. Ze vindt het niet prettig, ze begrijpt niets van dat gehuichel.  Ze vindt het bovenal oneerlijk, ze weet dat ze dat niet verdient.
Weeral een nieuwe confrontatie voor haar ouders.  Hun dochter is puur en authentiek, heeft een sterk rechtvaardigheidsgevoel, maar blijkbaar willen de anderen de schoonheid hiervan niet inzien.  Zal ze het later redden in de echte wereld? Sociale vaardigheden en hypocrisie gaan er hand in hand, het ene verbloemt het andere. Rechtvaardigheid is een utopie, eerlijkheid duurt niet altijd het langst.
Sommige bewonderaars van haar tekentalent zijn ervan overtuigd dat ze een vermaard kunstenares zal worden.  Zo naïef zijn haar ouders niet.  Haar talent is niet uniek en met excentriek zijn alleen kom je er niet meer. Ze moet niet alleen haar kunst kunnen verkopen, maar vooral zichzelf.  En dat is net iets wat ze niet kan. Wil ze zich conformeren, zal ze een stukje van haar eigenheid moeten inleveren.
Haar ouders beseffen dat ze moet leren om zich buiten haar hokje te begeven. De poort mag echter altijd op een kiertje blijven staan. Ze zal vertrouwd moeten worden met haar nieuwe, voor en door zichzelf, afgebakende omgeving. Evenals een dier, geboren in gevangenschap, zal ze niet hunkeren naar een grenzeloos gebied, omdat ze dergelijke vrijheid niet kent, noch aankan.  Integendeel, mocht je haar in de wijde wereld loslaten, zal ze eerder de neiging hebben om zich terug te trekken in haar vertrouwde kooi.
Tenslotte zal ze haar etiketje zo vaak moeten wassen totdat het vrijwel onleesbaar wordt en de opdruk kan doorgaan voor ‘normaal’. 100% hoeft niet, want net zoals een puur katoentje in de droogkas, word je daar zo bekrompen van…
Grz
een bezorgde moeder